By Berry van Sonsbeek, juli 2019
Eind juli 2019 lekte er een idee uit om een nabestaandenpensioen vorm te geven door middel van 5 jaarsalarissen. Uit te keren ineens, of in de vorm van een levenslange uitkering. Los van diverse fiscale aspecten, moet je de vraag stellen of dit de weg is die we in willen slaan als oplossing.
Financieel vangnet
Als je overlijdt is het belangrijk dat er een goed financieel vangnet is voor je achterblijvende partner en eventuele kinderen waarvoor nog gezorgd wordt. Onder oude pensioenwetgevingen was het meestal zo geregeld dat bij overlijden na pensionering veelal 70% van het ouderdomspensioen door werd betaald aan de achterblijvende partner. Bij overlijden voor de pensioendatum was er naast een nabestaandenpensioen geregeld door de werkgever, vanuit de overheid nog een redelijke aanvulling via de Algemene Weduwen- en Wezen-wet. De aanvulling vanuit de overheid is onder de Algemene Nabestaandenwet fors versoberd. En door wijzigingen in pensioenwetgeving in de afgelopen decennia, is ook de jaarlijkse uitkering, die achterblijvende partners krijgen via de pensioenregeling van de overledene, eveneens flink minder geworden. Gevolg is dat we inmiddels merken dat er veel nabestaanden eigenlijk in een financiële situatie zijn beland waarbij ze niet in staat zijn rond te komen van het geld dat ze krijgen via pensioenuitvoerders en de overheid. Een onderdeel van het Pensioenakkoord is dat iedereen het er over eens is dat er een goed nabestaandenpensioen moet komen.
Geld voor je partner
Een ding is zeker. Als je komt te overlijden betekent dit veel verdriet voor je partner en eventuele kinderen, en veel geregel om waardig afscheid te nemen en alles wat er achteraankomt netjes af te wikkelen. Als dat allemaal achter de rug is, zou het fijn zijn als je partner genoeg aan nabestaandenpensioen krijgt om het wegvallen van het inkomen van de overledene (gedeeltelijk) op te kunnen vangen. Geheel hoeft in beginsel niet omdat in de meeste gevallen de uitgaven lager komen te liggen dan voor het overlijden (uitzonderingen buiten beschouwing gelaten).
We gunnen de nabestaanden allemaal dat ze financieel goed verzorgd achterblijven!
Oplossing of niet
Vraag: Stel we zijn met zijn allen van mening dat bij een gepensioneerde een inkomen van 70%, van het laatst genoten pensioen voor overlijden, voldoende is voor de partner om van te leven. Is dan een jaarlijkse uitkering van 70% van het laatste inkomen van de overledene bij overlijden voor de pensioendatum, ook een goede maatstaf als algemene richtlijn? Daar kun je al hele discussies over voeren. Het is in ieder geval vrij eenvoudig in te regelen in pensioenregelingen, en makkelijk uit te leggen. Voor het laatste inkomen mag je dan nog aansluiten bij het salaris dat maximaal gehanteerd wordt voor de opbouw van het reguliere pensioen. Voor mensen zonder baan zou via een aanpassing in de Algemene Nabestaandenwet een goed nabestaandenpensioen moeten komen, om er zorg voor te dragen dat de partner en eventuele kinderen die nog niet voor zichzelf zorgen, een goed vangnet hebben.
Het idee van vijf jaarsalarissen van het pensioenfonds als nabestaandenuitkering is wel eenvoudig maar onvoldoende doordacht. Ook met de flexibiliteit erbij dat de partner kan kiezen voor een uitkering ineens, óf het geld gebruiken voor een levenslange uitkering. Stel je bent begin 40 met een ongeveer even oude partner, met twee kinderen in de leeftijd van 8 en 10 jaar. Een uitkering van vijf jaarsalarissen uitsmeren in de vorm van een levenslange uitkering betekent dan bij een levensverwachting tussen de 45 en 50 jaar, een inkomen van 2 tot 2,5% van het laatste inkomen van de overledene. En als je die vijf jaarsalarissen uitsmeert over een periode waarbij je jaarlijks ongeveer 70% van het jaarsalaris nodig zou hebben, dan is de pot na iets meer dan 7 jaar leeg. Dan ga ik er wel vanuit dat de fiscus die uitkering ineens, niet belast met erfbelasting of hogere inkomstenbelasting dan normaal van toepassing is, en er tevens een box 3 vrijstelling geldt. Anders wordt het nog sneller opgesoupeerd. Kortom in zo’n situatie werkt deze oplossing niet.
Naast de oplossing in de pensioensfeer zou ik er voor willen pleiten erfbelastingen af te schaffen (is misschien een heilig huisje, maar toch). Er zijn best veel gezinnen met gespaard geld, of geld in een huis. Die worden door de erfbelasting ook nog eens geraakt, waardoor het leed verder vergroot wordt. Bovendien, waarom zou de overheid er beter van moeten worden als je partner overlijdt en jij met je gezin achterblijft?
Bij het inrichten van een goede nabestaanden voorziening zou je nu de kans moeten pakken om niet alleen te kijken naar pensioen.
Wat te doen
Laten we eerst helder zijn in wat we verstaan onder een goed nabestaandenpensioen vertaald naar een levenslange uitkering, of een bedrag ineens (of een combinatie), waarbij onderscheid naar groepen mogelijk is. Op basis daarvan stappen maken naar een duurzame oplossing waarvoor draagvlak is, in die zin dat de overheid niet om de paar jaar de wet- en regelgeving aanpast. Pensioen, en dus ook een nabestaandenpensioen, is iets voor de lange termijn. Mensen moeten het vertrouwen hebben in een overheid die daarin stabiliteit creëert.
Copyright 2019. LETS TALK ABOUT PENSIONS